Əli Əbilzadə

Əli Əbilzadənin küçə futbolundan usta komandayadək keçdiyi yol o qədər də uzun olmayıb. 1946-cı ildə 16 yaşlı Əli o vaxtlar Mərkəzi Pionerlər Sarayında yaranmış futbol bölməsinə üzv yazılıb. İlk məşqdən sonra tanınmış futbol mütəxəssisi olan Mixail Alimkin ona hücumda oynamağı məsləhət görüb. Bu onun sevincinə səbəb olub. Axı o, qol vurmağı çox sevirdi. Bu, onda alınırdı. Üç ildən sonra onu «Neftyanik»ə dəvət ediblər. Onda məşqçilər bu gənc hücumçunun komandamızın heyətində vurduğu qollarla azarkeşləri çox sevindirəcəyini gözləyirdi. Əli də ümidləri doğrultdu. Leninabad (keçmiş Düşənbə) komandası və İndoneziyanın yığma komandası ilə oyunlarda Əbilzadənin "het-trik”ə imza atması onun bombardirlik keyfiyyətinin yüksək olduğunu göstərdi.

Vaxtilə «Neftyanik»də bir yerdə oynamış idman ustası Çingiz İsmayılov Əlini çox gözəl və zarafatcıl insan kimi xatırlayır: «Sonralar o, Bakının «Dinamo» komandasında məşqçi olanda məni də ora dəvət etmişdi. Əli yaxşı məşqçilik istedadına malik idi. O, oyunu çox gözəl başa düşürdü. Oyunun gedişində futbolçuları nə vaxt əvəzetməsini yaxşı bilirdi. Onun həmişə əvəzetməsindən sonra oyunun gedişində dönüş yaranırdı».

Əlinin ən yaxın dostlarından biri Azərbaycanın əməkdar jurnalisti, məşhur futbol şərhçisi Valid Sənani olub: Bizim dostluğumuzun səbəbkarı 1959-cu ildə «Neftçi»nin Kamboca və Tailanda səfəri oldu. O vaxt mən radionun «Xəbərlər» baş redaksiyasının müdiri işləyirdim. İdman xəbərlərini və «İdman» radiojurnalını bizim redaksiya hazırlayırdı. «Neftçi» səfərdən qayıdan günün sabahı biz Əlini səfər haqqında danışmaq üçün radioya dəvət etdik. Əli rus məktəbini bitirdiyindən azərbaycanca sırf məhəllə dilində danışırdı. Buna görə onun üçün bir səhifə mətn yazdıq. Bunu senzura tələb edirdi. Sovet dövründə senzura mütləq verilişi oxuyur, sonra efirə icazə verirdi. Əli yazılı mətni çox çətinliklə oxuduğundan xahiş etdi ki, efirə verməyək, onu, özünün dediyi kimi, camaat arasında biabır etməyək. Mətni onun adından diktor oxudu. O gündən bizim yoldaşlığımız, daha sonra ailəvi dostluğumuz başlandı. «Neftçi»nin oyunundan, «Neftçi» səfər matçlarından qayıdandan sonra mütləq ya bizim evdə, ya da onlarda görüşür, komanda qalib gələndə sevinclə, fəxrlə oyunun ən yaxşı məqamlarını yada salır, uduzanda isə çalışırdıq oyundan danışmayaq. Əli məndən xahiş edirdi ki, onunla yalnız azərbaycanca danışım. Əlinin atası Bağır kişi vaxtilə Bakının məşhur qəssablarından idi. Buna görə də Çəmbərəkənddə Əlini qəssab Bağırın oğlu deyə çağırırdılar. Bir dəfə uşaq-gənclər nəşriyyatının baş redaktoru Hacı Hacıyevlə söhbət əsnasında «Neftyanik»in səfərlərindən söz düşdü və Hacı müəllim Əliyə təklif etdi ki, bu barədə kitab yazsın. Əli mənə müraciət etdi və birlikdə «Neftçi»nin səfərləri» kitabını yazdıq. Kitab futbol azarkeşləri arasında çox tez yayıldı. Əli Əbilzadə çox səmimi, nikbin, zarafatcıl, dostluğa sadiq bir insan idi. Onu tanıyanlar Əlinin xatirəsini həmişə hörmətlə yad edirlər. Allah ona rəhmət eləsin».

1961-ci ildə B.Arkadyev Əliyə ikinci məşqçi olmağı təklif etdi. O vaxt Əlinin 31 yaşı vardı. Bu yaş sovet futbolunda «qoca» hesab edilirdi. Əli gözləmədiyi bu təklifə çox sevindi. O, Arkadyev kimi məşqçinin köməkçisi olması ilə fəxr edir, ondan bacardıqca çox şey öyrənməyə çalışırdı. Bu da Əlinin sonrakı illərdə məşqçi kimi fəaliyyətində özünü göstərdi. Sonralar Əli Əbilzadə respublikanın bir çox komandalarında baş məşqçi kimi sərbəst işlədi. Hətta «Göyəzən»in baş məşqçisi işləyən zaman onun alicənablığı bütün SSRİ-yə yayılmışdı. Epizodların birində qazaxlı müdafiəçi gənc komanda yoldaşını sillə ilə vursa da, hakim bunu görmədi. Amma Əbilzadə gördü və… müdafiəçini kənara çağırıb soyunub-geyinmə otağına yolladı. Komanda isə qalan dəqiqələri azlıqda keçirmək məcburiyyətində qaldı.

Onun sonuncu iş yeri Şamaxıda olub. 1993-cü ildə Şamaxının «Şirvan» komandasının baş məşqçisi idi. Amma burada işini sona çatdıra bilmədi. Aprelin 11-də Neftçalada yerli komanda ilə oyundakı qələbədən sonra Bakıya qayıdan keçmiş hücumçu bir neçə saat sonra evində qəfil ürəktutmasından vəfat etdi.